عدم وجود سیستم ارتینگ و صاعقه گیربر روی ساختمان های حساس سبب چه مشکلاتی می شود
یکی از مهمترین قسمت های سیستم حفاظت صاعقه سیستم زمین است. با اصابت صاعقه (آذرخش) به برق گیر انرژی الکتریکی آن به برق گیر منتقل می شود و سیستم هادی میانی وظیفه دارد از یک مسیر مناسب که در طراحی مدنظر بوده آن را به سیستم زمین منتقل کند. کار سیستم ارت به تزریق انرژی صاعقه به زمین منتهی می شود بدون اینکه تخلیه مسیرهای نادرست صورت گیرد. با توجه به توضیح بالا معلوم می شود قسمت زمین سیستم ارت باید به نحوی تخلیه انرژی به زمین را در کمترین زمان انجام دهد، زمین مبنای پتانسیل الکتریکی بوده و مقاومت صفر است ولی به علت وجود لایه های پوسته زمین، در سطح زمین مقاومت آن دقیقا صفر نیست و باید با ایجاد سیستم زمین مناسب مقاومت زمین را به صفر نزدیک کرد تا قابلیت جذب انرژی صاعقه را داشته باشد. پس مهم ترین مؤلفه یک سیستم زمین مقدار مقاومت اهمی است. هر چه این مقدار پایین تر باشد اتصال زمین بهتر است. برای سیستم های قدرت، مقاومت اتصال زمین زیر ۱۰ اهم قابل قبول است)ملی ساختمان ایران زیر 5 اهم را مبنا قرارداده) ولی برای سیستم های حساس مانند سیستم های مخابراتی معمولا مقاومت زیر 2 اهم مدنظر است. موارد خاص با توجه به پیشنهاد سازنده دستگاه این مقدار تغییر می یابد.
سیستم ارتینگ و صاعقه گیربر روی ساختمان های حساس
سیستم ارت یک جز کاملا غیرقابل اجتناب و جدا نشدنی در ساخت هر نوع ساختمان و سازه ای است در ساختمان های حساسی به مانند بیمارستان که لوازم الکترونیکی بسیاری در آن موجود است سیستم ارت نقش بسیار مهمی دارد تصور کنید در هنگام انجام عمل جراحی سخت لوازم الکترونیکی داخل اتاق عمل به علت نوسانات برق ویا برخورد صاعقه دچار مشکل شوند و یا بکلی عملکرد خود را از دست دهند ممکن است جان بیماران در معرض خطر جدی قرار گرفته و یا سبب مرگ بیماران شود بنابراین ساختمان های حساس ، جهت جلوگیری از مشکلات نوسانات برق باید به یک سیسم ارت صحیح و صاعقه گیرمجهز شوند. امروزه حتی تجهیزات پیشرفته و حساس الکترونیکی به گونه ای طراحی شده اند که بدون سیم ارت کار نمی‌کنند.
در ویرایش جدید مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان صراحتا اجرای همبندی اصلی در کنار سیستم اتصال زمین بصورت یک الزام مطرح شده. ضمنا اجرای همبندی اضافی در محیط های مخصوص و مکان هایی که در مورد عملکرد سیستم حفاظتی در زمان مجاز اطمینان کافی وجود ندارد الزامی است. بنابراین مهندسین طراح سیستم های ارتینگ وصاعقه گیر موظفند که نقشه پلان همبندی ساختمان را در کنار نقشه سایر پلان ها طراحی کرده و به مجری طرح تحویل دهند.
بهترین حالت برای اجرای سیستم ارت در مراحل اولیه ساخت ساختمان و به هنگام انجام فونداسیون می باشد
زمان انجام فونداسیون , سیستم ارت طبق فونداسیون ساختمان اجرا میشود که این روش همان طور که در مقالات قبل نیزگفته شد سیستم ارت یوفر یا همبندی نام دارد . سیستم ارت یوفر یا همبندی هزینه های ارتینگ را به صورت چشمگیری کاهش می دهد
نصب صاعقه گیر بر روی چه ساختمان هایی الزامیست
در ساختمانهای بلندمرتبه تجاری و مسکونی برای جلوگیری از خطر برخورد صاعقه و ایجاد خسارت می توان از صاعقه گیر استفاده کرد. صاعقه گیر وظیفه کنترل مسیر هدایت صاعقه را بر عهده دارد، کنترل و مهار صاعقه از مهم ترین دغدغه ها در ساختمانهای بلند می باشد.
نصب صاعقه گیر برای ساختمان هایی با ارتفاع دوازده طبقه و بیشتر کاملا الزامی می باشد البته لازم به ذکر است گاهی ساختمان هایی با ارتفاع کمتر نسبت به منطقه جغرافیایی و حساسیت سازه نیز باید به سیستم ارت مجهز شوند.
صاعقه جزء پدیده های متداول طبیعت و یکی از زیباترین و در عین حال خطرناک ترین رخدادهای طبیعی میباشد. در هر ۱۰۰ ثانیه یک تخلیه الکتریکی در آسمان اتفاق می افتد که ۹۰ درصد آن رعد و برق و ۱۰ درصد آن صاعقه است
اولین تأثیر صاعقه آتش سوزی است که باعث خسارت سنگین به لوازم برقی، خطوط تلفن و شبکه های رایانه ای میشود و ضرر مالی برای افراد، شرکتها و سازمانها را به دنبال دارد.
خطرات برخورد صاعقه:
برخورد صاعقه می تواند خطرات جانی برای افراد و موجودات زنده و یا سازه ها و وسایل داخل سازه را داشته باشد
خطرات جانی صاعقه در اثر عوامل زیر اتفاق می افتد:
1- برخورد مستقیم صاعقه
2- ولتاژ گام
3- ولتاژ تماس
4- اثرات جانبی صاعقه
خطرات صاعقه برای سازه ها و وسایل داخل سازه ها:
برخورد صاعقه با سازه ها می تواند منجر به اتفاقات زیر شود، به همین دلیل باید صاعقه را مهار کرد.
1- انفجار یا آتش گرفتن وسایل در اثر گرمای تولیدی صاعقه
2- آتش سوزی و یا انفجار ناشی از گرما در اثر عبور جریان بالا از هادیها و یا قسمت های فلزی
3- ریزش سقف در اثر گرمای ناشی از محل برخورد صاعقه
4- خرابی قسمت های داخلی سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی
با توجه به مطالب فوق ضرورت دارد که ساختمانها و سازه ها برای جلوگیری از خطرات برخورد صاعقه به سیستم های حفاظت در برابر صاعقه مجهز شوند.