انواع الکترودها و متعلقات سیستم زمین
الکترودهای میله ای
الکترودهای میله ای به چهار صورت تمام ،مس فولاد با روکش مس فولاد با روکش گالوانیزه گرم و فولاد ضدزنگ تولید میشوند در نوع فولاد روکش شده، در واقع مغز فولادی به خاطر استحکام و سهولت کوبیدن و روکش مس یا ،روی برای مقابله با خوردگی پیش بینی
شده اند.
نکته مهم در مورد الکترودهای میلهای فولادی روکش شده با مس این است که روکش بایستی به صورت آبکاری یا جوش مولکولی روی فولاد بنشیند تا درون خاک مرطوب تشکیل پیل گالوانیک ندهد. متاسفانه انواع نامرغوب پرسی این الکترودها در بازار ایران به وفور موجودند که در همان اثنای کوبیده شدن لایه مس آنها جدا میشود و به هیچ عنوان مورد تایید هیچ استانداردی نیست.
الکترودهای میله ای به صورت استاندارد در چهار قطر ،مختلف شامل سه هشتم اینچ (۱۰میلی متر)، یک دوم اینچ ۱۲/۷) میلیمتر) پنج هشتم اینچ ۱۴/۲) میلیمتر)، سه چهارم اینچ ۱۷/۲) میلی متر) و طولهای ،۱/۲، ۱/۵ ،۱/۸ ۲/۴ و ۳ متر تولید میشوند. لازم به ذکر است که قطر سه هشتم اینچ معمولاً بدون رزوه تولید میشود طولهای ۱/۲، ۱/۵ و ۱/۸ نیز به صورت چند تکه اجرا می.شوند به این معنی که تعدادی از این الکترودها را با استفاده از کوپلر برنجی یا فسفر برنز به دنبال هم در خاک می کوبند. الکترود میلهای نامرغوب از نوع پرسی که در اثنای کوبیدن لایه مس آن کنده شده است. جهت جلوگیری از آسیب به میله در هنگام ،کوبیدن از ضربه خورهای فولادی استفاده میشود. جهت سهولت در نفوذ درون خاکهای سخت نیز از نوک فرورونده فولادی استفاده
می گردد این دو از متعلقات رایج الکترودهای میلهای کاپرباند رزوه دار هستند. الکترودهای میلهای تمام مس در قطرهای ،۱۵ ۱۶ ۲۰ و ۲۵ میلیمتر و طولهای ۱/۲ ، ۱/۵ ، ۱/۸ ، ۲/۴ و ۳ متر تولید میشوند و از آنها بهتر است در مناطقی استفاده شود که خاک خورندگی بالایی دارد رزوه این میلهها برخلاف الکترودهای مغز فولادی، خارجی نبوده و داخلی است کوپلر آنها هم شبیه به مغزی است و داول نامیده میشود انتخاب جنس الکترود از بین چهار نوع رایج ،مس فولاد ،معمولی فولاد گالوانیزه و فولاد است این انتخاب بر اساس شرایط خاک از روی جدول شماره ۸ ازضدزنگ، نکته بسیار مهمی استاندارد S7430 انجام میشود
از جدول ۲-۱ پیداست که همیشه و همه جا لزوماً نباید از الکترود مسی. استفاده کرد. مثلاً مس در خاکهای اسیدی اصلاً گزینه مناسبی نیست و فولاد ضدزنگ بر آن ترجیح دارد. در مقابل در خاکهای دارای مقاومت مخصوص بالا حتی میتوان از الکترود فولادی معمولی استفاده کرد در خاکهای دارای اسیدهای آلی مثلاً) خاکهای تیره رنگ مردابی) نیز بهتر هم است از الکترودهای مسی استفاده نشده و از فولاد ضدزنگ استفاده گردد. در مبحث الکترودهای میلهای یک گرفتاری بزرگ در کشور ما همواره این بوده است که الکترودهای ۱/۵ متری یک پارچه بازار را اشباع کرده اند در شرایطی که استفاده از آنها به جز یک مورد ،خاص مجاز نیست هم براساس مندرجات مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان هم ۱۱۰ سازمان برنامه مشخصات فنی عمومی و اجرایی تاسیسات برقی براساس نشریه ساختمان و هم بر مبنای استانداردهای سایر کشورها (مانند 7430 BS 70 NFPA و…) و این طول نمیتواند به عنوان الکترود میله ای برای ولتاژهای فشار متوسط و ضعیف بکار رود. اغلب مراجع معتبر طول ۲/۴۵ متر را به عنوان حداقل، توصیه کرده اند. مضحک تر از کاربرد نا آگاهانه خود الکترود ۱/۵ ،متری کار کسانی است که میدانند استفاده از آن ممنوع است ولی سعی میکنند به لطایف الحیل ضمن استفاده از آن توجیهات موهومی هم برایش بتراشند از جمله معروفترین این روشها آن است که چاهکی حفر کرده و کف آن یک الکترود میلهای ۱/۵ متری کوبیده و با هادی زمین لخت تا سطح زمین می آورند، با این تصور که این ترکیب ناقص الخلقه معادل یک الکترود میله ای استاندارد ۳ متری است ناگفته پیداست مقاومت تماسی سیم لاغری که اطرافش به صورت دستی پر می شود قابل قیاس با الکترود میله ای که با ضربه و فشار در زمین کوبیده شده، نیست (شکل ۲-۶). این موضوع را با اندازه گیری عملی نیز میتوان به سادگی تحقیق کرد.
البته لازم است در اینجا اشاره ای به آن موارد کوچکی که استفاده از الکترود میله ای ۱/۵ متری مجاز است .بکنیم در فصل 800 از 70 NFPA، اجازه داده شده که برای برخی مدارهای مخابراتی از الکترودهای مذکور استفاده شود بخش دوم از این فصل، مدار مخابراتی را مداری تعریف میکند که یا ،صوت صدا ،تصویر دیتا ارتباطات داخلی، تلگراف (غیر بیسیم را منتقل کند یا در زمرۀ مدارات غیر توکار برای اعلام حریق و مدارهای امنیتی
باشد. مدارهای تجهیزاتی از قبیل تلفن فکس یا منشی تلفنی هم در همین رده هستند.
ترکیب حفاری و الکترود میله ای البته فی نفسه ترکیب مذمومی نیست به عکس روشی رایج برای زمینهایی است که به دلیل ،سختی کوبیدن میله به طور مستقیم در آن مقدور نیست اما آن حفاری باید با استفاده از مته مخصوص و با قطری کمی بیشتر از خود میله انجام شود نهایتا به قطر حدود ۱۵ سانتی متر نه آن چنان که برخی انجام میدهند چاهی
به قطر یک مترا شکل (۲-۷) حالت صحیح این روش را نشان داده است.
همراهان عزیر برا مطالعه مقالات جوش کدولد یا پودر جوش احتراقی و پودر بکفیل(مواد کاهنده مقاومت زمین) میتونید به وبسایت ما مراجعه کنید.